Chỉ cần một cuộc gọi video, vài tin nhắn qua mạng xã hội, nhiều người bỗng trở thành ‘con tin' của những kẻ lừa đảo mạng, bắt cóc online. Không cần dây trói hay bao tải mà nạn nhân tự trói mình bằng nỗi sợ hãi.
Theo báo cáo của Cục An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao thuộc Bộ Công an, Việt Nam hiện nằm trong top 10 quốc gia bị lừa đảo trực tuyến nhiều nhất thế giới, chỉ trong vòng 8 tháng đầu năm 2025, cả nước ghi nhận hơn 1.500 vụ lừa đảo qua mạng, tăng 65% so với cùng kỳ 2024, gây thiệt hại hơn 1.660 tỉ đồng. Đáng chú ý, 70% người dân Việt Nam cho biết họ từng tiếp xúc với ít nhất một tin nhắn hoặc cuộc gọi lừa đảo mỗi tháng và cứ 10 người dùng điện thoại thông minh thì có ít nhất một người trở thành “nạn nhân tiềm năng” của tội phạm mạng.
Nhận được cuộc điện thoại lạ, hãy chặn số ngay
Thời gian qua, hàng loạt vụ việc học sinh, sinh viên bị bắt cóc online liên tiếp xuất hiện với tần suất đáng báo động, đặc biệt nhắm vào các đối tượng là người trẻ tuổi.
Điển hình, trường hợp Nguyễn Văn H. (SN 2006, tạm trú tại phường Phú Xuân, TP Huế) – sinh viên một trường đại học vào khoảng 13 giờ 50 phút ngày 27/8/2025 nhận được cuộc gọi điện thoại từ số lạ, xưng là cán bộ Công an thông báo là thông tin cá nhân, tài khoản ngân hàng của H. bị lộ lọt và bị các đối tượng xấu dùng để rửa tiền và mua bán ma túy. Đối tượng yêu cầu H. chứng minh không liên quan vụ án và không được trao đổi, tiết lộ thông tin với ai để đảm bảo bí mật điều tra, nếu không sẽ bị bắt ngay. H. được hướng dẫn cài đặt ứng dụng Zoom và gọi video call. H. thấy hình ảnh có nhiều người đang mặc quân phục giống Công an đang làm việc với các đối tượng rửa tiền, mua bán ma túy, có cả ma túy là tang vật. Đối tượng yêu cầu H. cung cấp mọi thông tin liên lạc của gia đình; yêu cầu H. phải chuyển tiền để chứng minh không liên quan đến vụ án. Biết không có tiền, đối tượng gọi cho người thân em H., nói là em H. nhận được học bổng du học, phải chuyển 460 triệu đồng để nộp lệ phí.
Nhận được tiền người nhà chuyển khoản, khuya 27/8/2025, H. chuyển 210 triệu đồng cho đối tượng. Sáng 28/8/2025, H. chuyển thêm 260 triệu đồng nữa. Trưa 28/8/2025, các đối tượng yêu cầu H. thuê nhà nghỉ để đảm bảo không lọt thông tin vụ án và H. buộc yêu cầu cởi áo quần ra để kiểm tra hình xăm. Các đối tượng gửi hình ảnh của H. cho người nhà và thông báo H. đang nợ tiền và đã bị bắt cóc nên phải gửi 400 triệu đồng; nếu không H. sẽ bị bán sang Campuchia.
Người thân em H. lo lắng thông báo đến chủ trọ và đến Công an phường Phú Xuân trình báo. Công an phường Phú Xuân nhanh chóng vào cuộc, xác định được nơi H. thuê nhà nghỉ. Khi đến nơi thì Công an thấy H. vẫn đang dùng laptop và điện thoại để trò chuyện video call với đối tượng. Được Công an động viên, nhắc nhở, giải thích, lúc này H. mới bừng tỉnh là đã bị lừa đảo.
Một nạn nhân 18 tuổi bị bắt cóc online được Công an TP.HCM giải cứu khi đang tự nhốt mình ở khách sạn
Thủ đoạn tinh vi của kẻ lừa đảo
Theo nội dung của Chiến dịch “Toàn dân chống lừa đảo” do VTV9 phát động, chiêu trò “bắt cóc online” hiện được chia thành 2 trường hợp chính.
Một là giả danh cơ quan công an, viện kiểm sát hoặc các cơ quan tố tụng, gọi video qua mạng xã hội, mặc cảnh phục, thậm chí dàn dựng cả “phòng điều tra” có người bị còng tay để tạo cảm giác thật. Khi nghe tin mình “liên quan tới một vụ án ma túy”, nhiều người hoảng sợ, mất khả năng phán đoán và bắt đầu làm theo mọi yêu cầu của đối tượng.
Dạng thứ hai là giả mạo thư mời, thông báo học bổng từ các trường danh tiếng ở Mỹ hoặc các nước châu Âu. Nạn nhân thường là học sinh hoặc sinh viên, dễ bị cuốn vào niềm vui bất ngờ rồi chuyển sang hoảng loạn khi bị yêu cầu “giữ bí mật để tránh bị cướp suất”. Từ đó, kẻ lừa đảo dễ dàng dẫn dắt họ vào kịch bản tiếp theo: chuyển tiền xác nhận, cung cấp thông tin cá nhân hoặc cài đặt ứng dụng chứa mã độc.
Sau khi gài bẫy, tội phạm bắt đầu thao túng tâm lý nạn nhân. Chúng liên tục yêu cầu không được liên hệ với người thân, tháo SIM, chỉ sử dụng Telegram để trao đổi. Tiếp đó, chúng hướng dẫn nạn nhân tới nhà nghỉ, khách sạn hoặc khu vực vắng người để “hỗ trợ điều tra”, rồi gửi đường link chứa mã độc. Khi nạn nhân mở đường link, điện thoại hoặc máy tính sẽ bị chiếm quyền điều khiển. Kẻ xấu dùng chính tài khoản Zalo của nạn nhân nhắn cho gia đình, dựng kịch bản “bị bắt cóc” và yêu cầu tiền chuộc.
Trong một số vụ, tội phạm còn sử dụng công nghệ AI và kỹ thuật deepfake để tạo ra hình ảnh, video giả mạo cho thấy nạn nhân bị thương, bị trói hoặc đang khóc cầu cứu. Nhiều người vì quá hoảng sợ đã thực hiện các hành vi theo chỉ đạo, tự quay video nhạy cảm, thậm chí tự trói mình. Những đoạn video đó sau đó được dùng để uy hiếp, tống tiền.
Một khi bị thao túng tâm lý, các bạn trẻ rất lo lắng, sợ hãi, sẵn sàng làm theo tất cả những hướng dẫn của các đối tượng lừa đảo. Thậm chí, nạn nhân còn tự trộm tài sản của ông bà, cha mẹ đem bán lấy tiền chuyển khoản “chứng minh vô tội” với các cô chú “công an, kiểm sát viên” giả danh.
Phòng trách bắt cóc online theo nguyên tắc “BA KHÔNG”
Trước tình trạng số vụ lừa đảo “bắt cóc online” tăng nhanh, Bộ Công an, Cục Cảnh sát hình sự và Công an các địa phương liên tục phát cảnh báo như tuyệt đối không chuyển tiền khi nhận yêu cầu từ số lạ. Đặc biệt phải tuân thủ nguyên tắc “3 KHÔNG”, đó là không mở đường link lạ, không cung cấp thông tin cá nhân hay quay video theo yêu cầu của người lạ, không im lặng khi có dấu hiệu nghi ngờ.
Cần ghi nhớ các cơ quan tố tụng KHÔNG bao giờ làm việc qua mạng xã hội hay yêu cầu công dân tự cô lập. Khi phát hiện, nghi ngờ “bắt cóc online” cần liên hệ ngay với lực lượng Công an gần nhất. Không di chuyển hoặc ngắt liên lạc theo yêu cầu của kẻ lạ.
Giải pháp phòng chống lừa đảo bắt cóc online (ảnh: Hà Thương)
Để phòng ngừa, đấu tranh với hoạt động “Bắt cóc trực tuyến”, Bộ công an đã phát động Chiến dịch “ Không một mình” – “Cùng nhau an toàn trực tuyến”, hãy cùng chung tay tuyên truyền đến bạn bè, người thân nội dung của cảm nang như một lời cảnh tỉnh trước những hành vi tội phạm ngày càng tinh vi đã và đang diễn ra.
Để biết thêm thông tin chi tiết về chương trình học, học sinh và phụ huynh liên hệ ngay trường Cao đẳng Công Thương miền Trung, bạn có thể theo dõi trên website…. của trường Cao đẳng Công Thương miền Trung, liên hệ ngay hotline: 086.929.1168 để được hỗ trợ tư vấn, hoặc liên hệ Zalo: https://zalo.me/mitcvn
Bích Trâm
TT TS và QHDN
