Mùa thu đông với tiết trời se lạnh, khô hanh mang đến vẻ đẹp lãng mạn nhưng cũng là thời điểm dễ bùng phát các bệnh truyền nhiễm. Học sinh, sinh viên với lịch học tập, hoạt động ngoại khóa bận rộn, sức đề kháng có thể bị suy giảm, dễ trở thành đối tượng dễ mắc các bệnh hô hấp, tiêu hóa. Vì vậy, việc trang bị kiến thức và chủ động phòng bệnh là vô cùng quan trọng để có một mùa thu đông khỏe mạnh, năng động.
Những nguy cơ bệnh tật mùa thu đông
Sự thay đổi đột ngột của thời tiết, độ ẩm thấp và nhiệt độ giảm mạnh tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn, virus gây bệnh phát triển mạnh mẽ. Một số bệnh thường gặp trong mùa thu đông bao gồm:
Cúm mùa: Đây là bệnh lý đường hô hấp cấp tính do virus cúm gây nên, biểu hiện bằng sốt cao, ho, đau đầu, đau mỏi cơ thể, nghẹt mũi. Cúm mùa có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm như viêm phổi, viêm tai giữa, đặc biệt nguy hiểm đối với trẻ em, người già và người có bệnh nền.

Người mắc cảm cúm thường có biểu hiện sốt và đau nhức cơ thể

Viêm phế quản: Là tình trạng viêm niêm mạc phế quản, gây ho khan hoặc có đờm, khó thở, khò khè, đặc biệt là vào ban đêm. Viêm phế quản kéo dài có thể ảnh hưởng đến sức khỏe hô hấp lâu dài.

Viêm tiểu phế quản là bệnh lý nhiễm trùng đường hô hấp dưới cấp tính do vi-rút gây ra

Viêm phổi: Một trong những căn bệnh nguy hiểm nhất ảnh hưởng đến con người trong những tháng mùa thu đông là viêm phổi. biểu hiện bằng sốt cao, ho, khó thở, đau ngực. Viêm phổi nếu không được điều trị kịp thời có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm và đe dọa tính mạng. 
Viêm họng: Viêm họng có thể do virus hoặc vi khuẩn gây ra, gây đau rát họng, khó nuốt, sốt nhẹ. Viêm họng nếu không được điều trị đúng cách có thể dẫn đến viêm amidan, viêm thanh quản.
Bệnh hô hấp khác: Các bệnh như viêm mũi dị ứng, viêm xoang cũng thường xuất hiện nhiều hơn trong mùa thu đông do thời tiết khô hanh, kích ứng niêm mạc mũi.
Bệnh tiêu hoá: Thời tiết lạnh cũng ảnh hưởng đến hệ tiêu hoá, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh như tiêu chảy, buồn nôn, nôn mửa do ngộ độc thực phẩm hoặc nhiễm khuẩn đường ruột.

Nguyên nhân của bệnh tiêu chảy có thể là do ngộ độc thực phẩm

Biện pháp phòng bệnh hiệu quả:
Để bảo vệ sức khỏe trong mùa thu đông, học sinh, sinh viên cần chú trọng thực hiện các biện pháp sau:

Giữ ấm cơ thể: Mặc đủ ấm, đặc biệt là vùng cổ, ngực, chân tay. Tránh để cơ thể bị lạnh đột ngột. Nên chọn trang phục bằng chất liệu giữ ấm tốt, thoáng khí. Luôn giữ phòng tắm ấm áp và tắm nước ấm vào ngày đông.
Vệ sinh cá nhân: Rửa tay thường xuyên với xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn, đặc biệt trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh, và sau khi tiếp xúc với người bệnh. Tránh đưa tay lên mắt, mũi, miệng.
Đeo khẩu trang: Đeo khẩu trang ở nơi công cộng đông người, đặc biệt trong những ngày thời tiết xấu, ô nhiễm không khí hoặc khi có người bị bệnh cúm hoặc các bệnh đường hô hấp khác.
Che miệng khi ho và hắt hơi: Dùng khăn giấy hoặc khuỷu tay che miệng khi ho hoặc hắt hơi để tránh lây lan vi khuẩn và virus.
Bổ sung dinh dưỡng: Ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng, bổ sung các loại vitamin và khoáng chất cần thiết như vitamin C, vitamin D, kẽm… để tăng cường sức đề kháng. Ưu tiên các thực phẩm giàu chất xơ, vitamin, khoáng chất.
Ngủ đủ giấc: Ngủ đủ giấc (7-8 tiếng/ngày) giúp cơ thể phục hồi sức khỏe và tăng cường hệ miễn dịch.
Tập thể dục điều độ: Tập thể dục giúp tăng cường sức khỏe và sức đề kháng. Tuy nhiên, nên chọn thời gian và cường độ tập luyện phù hợp với điều kiện thời tiết.
Uống đủ nước: Uống đủ nước giúp làm ẩm đường hô hấp, giúp làm sạch phổi và hỗ trợ quá trình đào thải độc tố.
Vệ sinh môi trường: Giữ gìn vệ sinh môi trường sống, phòng học, ký túc xá sạch sẽ, thông thoáng.
Tiêm phòng: Tiêm phòng vắc xin cúm theo khuyến cáo của Bộ Y tế là biện pháp phòng bệnh chủ động và hiệu quả.
Phát hiện và xử trí khi có dấu hiệu bệnh: Nếu xuất hiện các triệu chứng như sốt, ho, đau họng, khó thở, đau đầu, mệt mỏi… hãy nghỉ ngơi, uống nhiều nước và liên hệ ngay với bác sĩ hoặc đến cơ sở y tế gần nhất để được khám và điều trị kịp thời. Tuyệt đối không tự ý mua thuốc điều trị.
Lưu ý đặc biệt
– Hạn chế đến những nơi đông người, không khí ô nhiễm, đặc biệt trong những ngày thời tiết xấu.
– Vệ sinh dụng cụ học tập thường xuyên.
– Rửa tay sạch sẽ trước khi ăn uống và sau khi tiếp xúc với người hoặc vật bị nhiễm bẩn.
– Tránh tiếp xúc gần với người bị bệnh.
 *** Mùa thu đông không chỉ là mùa của sự lạnh giá mà còn là mùa của những nỗ lực bảo vệ sức khỏe. Hãy trang bị cho mình kiến thức và thực hiện các biện pháp phòng bệnh để đón một mùa thu đông khỏe mạnh, tràn đầy năng lượng cho học tập và cuộc sống. Hãy nhớ rằng, sức khỏe là tài sản quý giá nhất!

Lâm Bảo Châu viết và sưu tầm.