“Em rất sợ khi tốt nghiệp ra trường không xin được việc vì AI làm quá tốt.” – Đây không phải là nỗi lo riêng của một cá nhân, mà là tiếng nói chung của hàng triệu bạn trẻ Gen Z đang đứng trước ngưỡng cửa nghề nghiệp. Trong thời đại công nghệ phát triển nhanh chóng, đặc biệt là khi trí tuệ nhân tạo (AI) và tự động hóa ngày càng thay thế nhiều vị trí lao động, Gen Z đang đối mặt với áp lực chưa từng có: Làm sao để không bị bỏ lại phía sau?

Theo báo cáo của Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) năm 2023, có đến 44% kỹ năng hiện tại của người lao động sẽ thay đổi trong 5 năm tới, và hơn 80 triệu việc làm có thể bị thay thế bởi AI nếu con người không kịp thích ứng. Trong bối cảnh đó, việc định hình lại tư duy nghề nghiệp và hướng đi giáo dục – đào tạo cho Gen Z trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết.

Tâm lý bất an lan rộng trong Gen Z

Khảo sát mới đây của nền tảng tuyển dụng JobStreet cho thấy, 68% sinh viên sắp tốt nghiệp tại Việt Nam cảm thấy không tự tin về cơ hội việc làm. Ảnh của Cryptopolitan

Khảo sát mới đây của nền tảng tuyển dụng JobStreet cho thấy, 68% sinh viên sắp tốt nghiệp tại Việt Nam cảm thấy không tự tin về cơ hội việc làm. Một trong những lý do chính là họ lo ngại rằng kiến thức lý thuyết chưa đủ để cạnh tranh trên thị trường lao động, đặc biệt là khi AI đang dần lấn sân vào các lĩnh vực như kế toán, dịch vụ khách hàng, thiết kế, thậm chí là giáo dục và truyền thông.

Thế hệ Gen Z – được sinh ra trong thời đại công nghệ số, tuy linh hoạt và sáng tạo, nhưng cũng là thế hệ dễ rơi vào khủng hoảng trước sự biến đổi nhanh chóng của thị trường lao động. Họ đặt câu hỏi: “Học gì để không bị AI thay thế?”, nhưng chưa có một hệ thống định hướng nghề nghiệp hiệu quả và thực tiễn.

Vì sao Gen Z dễ bị “AI cướp việc”?

Phần lớn sinh viên Gen Z vẫn được đào tạo nặng về lý thuyết, thiếu cơ hội thực hành và cọ xát với môi trường làm việc thực tế. Ảnh ST

Phần lớn sinh viên Gen Z vẫn được đào tạo nặng về lý thuyết, thiếu cơ hội thực hành và cọ xát với môi trường làm việc thực tế. Điều này khiến họ dễ bị “khớp” khi bắt đầu công việc thật sự, và trở thành đối tượng dễ bị thay thế bởi những hệ thống AI đã được huấn luyện để xử lý tác vụ chuẩn xác và nhanh chóng.

Bên cạnh đó, Gen Z cũng chưa được chú trọng rèn luyện kỹ năng mềm như giao tiếp, làm việc nhóm, giải quyết vấn đề hay quản lý cảm xúc – những năng lực mà AI khó thay thế nhưng lại rất cần trong môi trường làm việc hiện đại. Theo LinkedIn (2024), kỹ năng mềm chiếm tới 70% yếu tố thành công trong công việc.

Dù lớn lên cùng công nghệ, không phải Gen Z nào cũng thực sự hiểu và làm chủ được chuyển đổi số. Việc chưa cập nhật các công cụ số (AI, phân tích dữ liệu, thiết kế, công nghệ mới) cũng khiến họ dễ bị bỏ lại phía sau.

Khủng hoảng nghề nghiệp và “mất định hướng”

Nhiều bạn trẻ chọn học đại học chỉ vì “bằng cấp” mà không quan tâm đến khả năng ứng dụng hay xu hướng nghề nghiệp thực tế. Ảnh ST

Khi những yếu tố trên cộng hưởng, một hệ quả rõ ràng xuất hiện: khủng hoảng nghề nghiệp. Gen Z dù có bằng cấp nhưng không chắc có việc làm, hoặc làm trái ngành, làm công việc không đúng sở trường, dẫn đến mất phương hướng, thiếu động lực phát triển, thậm chí là bị đào thải sớm khỏi thị trường lao động.

Nhiều bạn trẻ chọn học đại học chỉ vì “bằng cấp” mà không quan tâm đến khả năng ứng dụng hay xu hướng nghề nghiệp thực tế. Trong khi đó, các doanh nghiệp lại khát nhân lực có tay nghề, có kỹ năng thực hành – điều mà hệ thống giáo dục đại học hiện nay chưa đáp ứng đủ.

Học đúng, học thực tế, học suốt đời

Gen Z cần xem việc học là hành trình liên tục – không chỉ trong trường mà cả sau khi ra trường.

Một trong những xu hướng quan trọng là giáo dục nghề nghiệp hiện đại, nơi học sinh – sinh viên được đào tạo bài bản về chuyên môn, kỹ năng mềm và kỹ năng số ngay từ sớm.

Trường Cao đẳng Công Thương miền Trung (MITC) là một đơn vị tiên phong trong mô hình này. Trường nổi bật với:

70% thời lượng học là thực hành, gắn liền với thực tế.
Ứng dụng công nghệ AI và chuyển đổi số vào đào tạo, giúp sinh viên bắt kịp xu hướng.
Liên kết hơn 200 doanh nghiệp, mang lại cơ hội thực tập và việc làm thực tế.
Chú trọng rèn luyện kỹ năng mềm, kỹ năng số, tư duy sáng tạo và ngoại ngữ.

Gen Z cần xem việc học là hành trình liên tục – không chỉ trong trường mà cả sau khi ra trường. Đăng ký các khóa học kỹ năng, công nghệ mới, học tiếng Anh, hoặc học nghề kết hợp văn hóa ngay từ THPT là hướng đi thông minh trong kỷ nguyên AI.

Đừng sợ AI – hãy học cách đi cùng AI

AI sẽ không “cướp việc” của bạn nếu bạn không ngừng học hỏi, thích ứng và làm chủ công nghệ.

AI sẽ không “cướp việc” của bạn nếu bạn không ngừng học hỏi, thích ứng và làm chủ công nghệ. Nỗi sợ thất nghiệp của Gen Z là hoàn toàn có cơ sở, nhưng đó cũng là cơ hội để thế hệ trẻ tái định nghĩa lại con đường học tập và phát triển nghề nghiệp của mình.

Giáo dục nghề nghiệp hiện đại – như mô hình đào tạo của Trường Cao đẳng Công Thương miền Trung – đang mở ra một lối đi mới: thực tiễn, linh hoạt, bắt nhịp công nghệ và gắn liền với nhu cầu thị trường. Gen Z không nên chỉ lo sợ AI sẽ thay thế mình, mà hãy học cách “đi cùng AI, dùng AI để phát triển sự nghiệp”.

Để biết thêm thông tin chi tiết về trường Cao đẳng Công Thương miền Trung, bạn có thể theo dõi trên website…. của trường Cao đẳng Công Thương miền Trung, liên hệ ngay hotline: 086.929.1168 để được hỗ trợ tư vấn, hoặc liên hệ Zalo: https://zalo.me/mitcvn